انواع ريسک‌هايي که سرمايه‌گذار با آن مواجه است- بخش دوم

در قسمت گذشته، دو طبقه‌بندي عمده ريسك را توضيح داديـم و گفتيـم براساس اين طبقه‌بندي، برخي از ريسك‌ها توسط سرمايه‌گذاران قابل اجتناب‌اند، اما كنترل برخي از ريسك‌ها، از اختيار سرمايه‌گذاران خارج است. به ريسك‌هاي گروه اول، ريسك‌هاي اجتناب‌پذير يا غيرسيستماتيك و به گروه دوم، ريسك‌هاي اجتناب‌ناپذير يا سيستماتيك مي‌گوييم. اما در اين برنامه، مي‌خواهيم ريسك‌ها را از منظر ديگري، طبقه‌بندي كنيم. براساس اين طبقه‌بنـدي، 7 نوع ريسك عمده در سرمايـه‌گذاري وجود دارد كه در ادامه، به آنها اشاره مي‌كنيم:

1- ريسک نرخ سـود: فرض كنيد شما قصد داريد بين خريد اوراق مشاركت با نرخ سود ثابت 20 درصد و خريد سهام با بازده مورد انتظار 30 درصد، يك گزينه را انتخاب كنيد. اگـر تمايل به پذيرش ريسك داشته باشيد، احتمالا سهام را انتخاب مي‌كنيد، چون انتظار داريد بازدهي بيشتري نصيب شما كند. حال فرض كنيـد بانك مركزي تصميم بگيرد نرخ سود اوراق مشاركت را از 20 درصد به 30 درصد افزايش دهد. در اين صورت، چه اتفاقي رخ خواهد داد؟ درحاليكه شما با پذيرش ريسك و خريد سهام، انتظار داريد 30 درصد بازدهي بدست آوريد، فرد ديگري بدون آنكه ريسكي متحمل شود، مي‌تواند اقدام به خريد اوراق مشاركت جديد نمايد و همان 30 درصد بازدهي را، البته به صورت تضمين شده بدست آورد. در اين حالت، شما در واقع با ريسك جديدي مواجه خواهيد شد كه از آن، به ريسك نرخ سود تعبير مي‌شود.

2- ريسك تورم: فرض كنيد نـرخ تورم ساليانه، 15 درصد است و شما سهامي را خريداري كرده‌ايد كه انتظار داريد در پايان سال، حداقل 40 درصد بازدهي براي شما داشته باشد. با توجه به اين ميزان نرخ تورم، بازدهي 40 درصدي براي شما مطلوبيت دارد، چون حداقل 25 درصد بيشتر از نرخ تورم است. حال اگر به هر دليلي، نرخ تورم ساليانه از 15 درصد به 30 درصد افزايش يابد، طبيعتا ممكن است ديگر بازدهي 40 درصدي، آنهم براي يك سرمايه‌گذاريِ داراي ريسك مثل خريد سهام براي شما مطلوب نباشد، چون حتي به فرض كسب 40 درصد بازدهي از سهام، قيمت‌ها آنقدر افزايش يافته است كه ديگر اين ميزان بازدهي، آنهم براي يك سرمايه‌گذاري داراي ريسك چندان جذاب نيست. به ريسك ناشي از افزايش نرخ تورم، ريسك تورم گفته مي‌شود.

3- ريسک مالي: اگر شركتي كه سهام آن را خريداري مي‌كنيد، حجم زيادي وام از بانك دريافت كرده باشد، طبيعتا بايد اصل و سود وام دريافتي را در يك دوره مشخص به بانك پرداخت كند، بنابراين با تعهدات زيادي مواجه خواهد بود. هر اندازه اين تعهدات بيشتر باشد، ريسك مالي شركت بيشتر خواهد بـود و بنابراين سهامداران چنين شركتي نيز در معرض ريسك بالاتري قرار دارند.

4- ريسک نقدشوندگـي: همانطور كه قبلا گفتيم، يكي از ويژگي‌هاي مهم يك دارايـي خوب، اين است كه به سرعت به پول نقد تبديل شود. فرض كنيد سال گذشته، سهام شركتي را خريداري كرده‌ايد و حالا به پول نياز داريد، اما به‌علت عملكرد نامناسب شركت، اين سهـم در بورس خريداري- كه به سرعت آن را بخرد- نداشته باشد؛ در اين صورت، شما با ريسكي به نام ريسك نقدشوندگـي مواجـه خواهيـد شد.البته در اغلب اوقات، شما مي‌توانيد با قيمتِ اندكي پايين‌تر سهام خود را بفروشيد ولي ممكن است اين موضوع مطلوب شما نباشـد.

5- ريسک نـرخ ارز: نرخ ارز يكي از مسائلي است كه به صورت مستقيم بر وضعيت و سودآوري شركت‌ها تأثير مي‌گذارد. براي مثـال، فرض كنيد شركتي كه سهام آن را خريداري كرده‌ايد، بخش عمده‌اي از مواد اوليه موردنياز خود براي توليد را از خارج كشور خريداري مي‌كند. وقتي نرخ ارز افزايش پيدا مي‌كند، شركت بايد هزينه بيشتري براي واردات مواد اوليه بپردازد و طبيعتا با افزايش هزينه‌هاي شركت، ميزان سودآوري شركت و به دنبال آن، قيمت سهام آن كاهش خواهد يافت. بنابرايـن، نوسانات نرخ ارز به‌عنوان يكي از ريسك‌هاي سرمايه‌گذاري، مورد توجه سرمايه‌گذاران است.

6- ريسک سياسي: عدم ثبات در اوضاع سياسي -كه به مسائل اقتصادي كشور آسيب بزند- به طور مستقيم بر عملكرد بنگاه‌هاي اقتصادي فعال در آن كشـور تأثير مي‌گذارد. هر اندازه بي‌ثباتي سياسي و اقتصادي در يك كشور افزايش يابـد، عملكرد بنگاه‌هاي اقتصادي بيشتر با مشكل مواجه خواهد شد و اين مشكل، افت قيمت سهام آن‌ها را درپـي دارد. به اين ريسك، ريسك سياسي يا اصطلاحا ريسك كشور مي‌گوينـد.

7- ريسك تجاري: تصور كنيد سهام يك شركت خودروسازي داخلي را خريداري كرده‌ايد. تا پيش از اين، دولت تعرفه واردات بسيار بالايي براي خودروهاي خارجي وضع كرده بود، به نحوي كه براي مثال، خودرويي كه در خارج از كشور 10 هزار دلار ارزش دارد، در داخل با قيمتي بالغ بر 40 ميليون تومان به فروش مي‌رسد. در چنين شرايطي، خودروهاي داخلي به علت قيمت پايين آنها مشتريان زيادي دارد و بنابراين، ميزان فروش و سودآوري خودروسازان داخلي قابل قبول است. حال فرض كنيد دولت تعرفه واردات خودرو را تا حد زيادي كاهش دهد؟ چه اتفاقي رخ مي‌دهد؟ طبيعتا قيمت خودروهاي خارجي به قيمت خودروهاي داخلي نزديك‌‌تر مي‌شود، بنابراين قدرت انتخاب مشتريان افزايش مي‌يابد و در چنين شرايطي، ممكن است گروهي از مشتريان، خودروهاي خارجي را ترجيح دهند. بنابراين، ميزان فروش و سود صنعت خودروسازي كاهش خواهد يافت. به اين ريسك كه در واقع، به يك صنعت خاص ارتباط پيدا مي‌كند، ريسك تجاري مي‌گوينـد.

منبع : سایت آموزش تالار مجازی بورس ایران

http://irvex.ir